حملات هوایی روسیه در سوریه: نوید بخش تغییر در معادلات منطقه؟

امروز دوم اکتبر و سومین روز آغاز حملات هوایی روسیه در سوریه است که به دنبال درخواست  بشار الاسد از رییس جمهور روسیه ولادیمیر پوتین صورت گرفت و مجلس روسیه (دوما) پیش از آغاز حملات اجازه فرستادن نیروی نظامی به سوریه را صادر کرد.

روس ها مدعی اند عملیات نظامی آنها در سوریه در حال حاضر فقط هوایی است و نیروی زمینی ارسال نخواهند کرد٫ اما آمریکا و کشورهای غربی مدعی اند روسیه تفنگداران دریایی به سوریه فرستاده است. البته مسکو پیش از این هم گفته بود که نیروهایی برای محافظت از پایگاه های هوایی و دریایی اش که در بندر طرطوس در استان لاذقیه دارد فرستاده است. از سویی دیگر خبرگزاری رویترز دیروز به نقل از منابع لبنانی مدعی شد ایران و حزب الله در هفته گذشته نیروهای ویژه ای به سوریه فرستاده اند و با پشتیبانی هوایی روسیه آماده یک حمله زمینی بزرگ در شمال سوریه می شوند. 

در سوریه چه اتفاقی در حال افتادن است؟ 

۱۶ مرداد یا ۷ اگوست امسال خبرگزاری رویترز مدعی شد فرمانده سپاه قدس سردار قاسم سلیمانی سفری به مسکو داشته و طی آن در مورد اوضاع سوریه با پوتین گفتگو کرده است. متعاقب آن خبرهای در مورد ارسال نیروها و کمک های نظامی روسیه به روسیه شد. روس ها گفتند کمک های نظامی بخشی از قراردادهای قبلی بین دو کشور است و رفت و آمد نیروهای نظامی هم به پایگاه های روسیه چیز جدیدی نیست اما حملات هوایی روسیه نشان می دهد برنامه کاملا دقیقی از مدتی پیش در حال ریخته شدن بوده و حالا ما شاهد اجرایی شدن آن هستیم. البته پیش از این صحبت هایی در مورد حضور تک تیراندازهای روس درشهر استراتژیک زبدانی جایی که حزب الله با داعش در حال جنگ است شنیده شده بود ولی  این اخبارهیچ وقت تایید یا تکذیب نشدند. 

آن طور که بعضی از منابع سوری مطلع مدعی هستند حالا بین ایران- عراق - روسیه و سوریه به همراهی حزب الله لبنان برنامه ای کاملا دقیق و حساب شده ریخته شده که به غافلگیری شدید آمریکا و هم پیمانانش منجر شده است. گفته می شود کرملین زمانی با ورود نظامی به معرکه سوریه موافقت کرد که متوجه شد ترکیه دوباره کمک های نظامی جدید به داعش رسانده است. از طرفی روسیه که جمعیت مسلمان قابل توجهی در داغستان و چچن دارد می داند بسیاری از نیروهای داعش چچنی هستند و همیشه خطر بازگشت شان یا فعال شدن نیروهای هم عقیده با آنها در اراضی روسیه وجود دارد پس ترجیح می دهد کار این آدم ها را نه در خاک خودش بلکه در سوریه یکسره کند.

به هر ترتیب حالا یک اتاق فرماندهی عملیات علیه داعش در دمشق و یک اتاق فرماندهی در بغداد تاسیس شده است. فرماندهی اتاق دمشق دست روس ها و فرماندهی اتاق بغداد دست ایرانی ها و البته عراقی هاست. ارتش سوریه روی زمین می جنگد٫روسیه مامور تامین امنیت لاذقیه٫ حما و بخش هایی از حلب است. ایرانی ها مامور تامین امنیت دمشق تا درعه و قنیطره در بلندی های جولان هستند. به حزب الله گفته شده نیروهایش را در استان حمص جایی که داعش و جبهه النصره حضور دارند مستقر کنند. سوریه به به حزب الله ۷۵ تانک نیز داده تا بتواند در حملاتش علیه تکفیری ها از آنها استفاده کند.

روسیه در سه روز گذشته پایگاه ها و انبارهای نظامی و ستادهای نه تنها داعش بلکه سایر گروه های مخالف نظامی اسد مثل احرار الشام٫ جبهه النصره و گروه های دیگر را هدف قرار داده است. همین باعث عصبانیت امریکا و فرانسه و ترکیه و عربستان شد که رسما در این چند سال گذشته تامین کننده مالی و نظامی این گروه ها به امید سرنگونی اسد بوده اند. حتی سناتور آمریکایی جان مک کین دیروز به صراحت گفت روسیه شبه نظامیانی که سازمان CIA آموزش داده بوده را هدف قرار داده است.   دیروز سرگی لاوروف وزیر خارجه روسیه در یک نشست خبری در سازمان ملل در جواب به خبرنگار الجزیره که می پرسید از نظر شما تروریست چه کسی است که آنها را هدف قرار می دهید گفت :

 IF it looks like a terrorists, If it acts likes a terrorist, If it fights like a terrorist , if it walks like a terrorist, then it's a terrorist.

اگر شکل تروریست است٫ مثل آن راه می رود٫ مثل آن عمل می کند و مثل یک تروریست می جنگد پس تروریست است. 

لافروف همچنین گفت که از نظر آنها هرکسی که سلاح بدست گرفته و طبق نظر روسیه و سازمان ملل تروریست محسوب می شود هدف نظامی قابل توجیه است و باید از بین برود. مسئله ای که طی ۴ سال گذشته در سوریه وجود داشته این بوده که آمریکا و متحدان غربی و عربی اش بین گروه های مخالف مسلح تفاوت قایل شده اند و یک عده را مخالفان مسلح میانه رو می خوانند و بقیه را تروریست. ولی ویدئوها و عکس هایی که از جنایت های این گروه های مختلف در اینترنت منتشر می شود نشان می دهد همه از نوع اسلام گراهای سلفی وهابی هستند و عملا فرقی با داعش در سربریدن و کشتن مخالفان ندارند. این برچسب دوگانه برای مخالفان مسلح همیشه مورد اعتراض ایران و روسیه و خود سوریه بوده است. 

جنگ رسانه ای

از طرفی دیگر از همان ساعت های اول حمله های روسیه به داعش و بقیه گروه ها ٫ مخالفان دولت اسد و به تبع آن روسیه در شبکه های اجتماعی بشدت فعال و مدعی شدند تعداد زیادی غیر نظامی در این حمله های هوایی کشته شدند. روس ها اول فیلم های حملاتشان را منتشر کردند و گفتند اطلاعات دقیق را از ارتش سوریه و همینطور ایران و عراق می گیرند و از طرف دیگر فعالان اینترنتی آنها هم نشان دادند مثلا عکس پایین که بعد از حملات هوایی روسیه توی وب دست به دست می شده متعلق به ۲۵ سپتامبر یعنی ۵ روز پیش از آغاز حمله های روسیه است. 

جنگ لفظی

آمریکایی ها که بیشتر از یک سال است مثلا!‌!!!! در حال بمباران مواضع داعش هستند دیروز حتی با اعتراض نخست وزیر عراق هم مواجه شدند که گفت پشتیبانی هوایی امریکا از نیروهای عراقی که با داعش می جنگند کافی و به درد بخور نیست. از طرفی در یک سال گذشته داعش مناطق بیشتری را در هردوی سوریه و عراق در اختیار گرفته و به گفته لاوروف می خواهد یک خلیفه گری از کرانه های پرتغال در اروپا تا مرز هند راه بیندازد و هر کشوری در این میانه را ببلعد بنابراین باید برای جلوگیری از گسترش آن کاری آنجام داد. وزیر دفاع آمریکا می گوید کار روس ها بنزین ریختن روی آتش است و لاوروف در جواب او گفت در چند سال اخیر این کار امریکایی ها بوده که روی آتش های مختلف بنزین ریخته اند. فرانسه هم به روسیه هشدار داده فقط داعش و نه سایر گروه های مسلح را بمباران کند. 

پایان کار چه خواهد بود؟

روسیه به عنوان کشوری که تجربه سالها اشغال افغانستان را دارد می داند فرستادن نیروی نظامی برای اشغال هرکشوری منجر به مقاومت مردم آن می شود. از طرفی نیروهای ارتش سوریه٫ کردها در شمال این کشور به همراه حزب الله و حتی نیروهای ایرانی به اندازه کافی نیروی زمینی برای جنگ با داعش و بقیه مخالفان مسلح تامین می کنند تا نیازی به سربازان روسی  روی زمین نباشد. 

از طرفی اتحاد ایران- روسیه- سوریه و عراق بدون هیچ یک از کشورهای عضو اتحاد امریکا باعث شده تا یک دو قطبی شدید در صحنه سوریه پیدا شود. موفقیت این ائتلاف جدید در شکست احتمالی داعش یا بازپس گیری حداقل بخشی از زمین های از دست رفته می تواند منجر به افزایش اعتبار و احترام کشورها و گروه های عضو این ائتلاف و از طرفی بی آبرویی بیشتر محور آمریکا - عربستان- ترکیه و قطر شود. 

چند ماه آینده روند نهایی حل و فصل مسئله سوریه را مشخص خواهد کرد.